Veertien gemeenten gaan door met hun voorbereidingen om vanaf 1 januari de meest vervuilende bedrijfsauto’s uit de binnenstad te weren. Dit laten zij weten in een gezamenlijke verklaring als reactie op het voorstel van de VVD om de invoering van ‘zero-emissiezones’ voor alle gemeenten uit te stellen tot 2029.

Het VVD-voorstel kreeg oktober in de Tweede Kamer steun van PVV, BBB, SGP, FvD, Denk, CDA en JA21, waarmee ze samen een meerderheid van 83 zetels vormen.

Januari

Vanaf januari 2025 worden vervuilende bestelwagens en vrachtwagens van emissieklasse 4, die ouder zijn dan vijftien jaar, geweerd uit de binnensteden van deze veertien gemeenten. Bestuurders die toch de stad inrijden met zo’n voertuig riskeren een boete.

Uit gegevens van de RAI-vereniging, opgevraagd door de NOS, blijkt dat driekwart van de huidige dieselbestelwagens tot ten minste 1 januari 2027 de ‘zero-emissiezones’ mag betreden. Grotere vrachtwagens kunnen zelfs tot 2030 ontheffing aanvragen.

‘Bijsturen’ De coalitiepartijen hebben in het hoofdlijnenakkoord afgesproken om de mogelijkheden voor uitstel van deze zones te onderzoeken. Staatssecretaris Jansen van de PVV benadrukte dat gemeenten binnen hun recht staan om de maatregelen per 1 januari 2025 in te voeren, maar hij wil ondernemers wel ondersteuning bieden om gemeenten “bij te sturen.” Wat dat precies inhoudt, bleef onduidelijk.

De Kamermeerderheid dringt erop aan dat Jansen voor 1 november met een plan komt dat uitstel biedt aan alle ondernemers. Echter, de gemeenten hebben zelf de bevoegdheid om de zero-emissiezones in te voeren en bepalen ook de timing hiervan.

Onbegrip bij gemeenten De veertien gemeenten, waaronder Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven, blijven bij hun besluit om de uitstootvrije zones per 1 januari in te voeren. “Het voorstel van de Kamer staat haaks op onze plannen. We begrijpen niet dat de staatssecretaris vlak voor de start de stekker uit een zorgvuldig proces wil trekken, terwijl ondernemers net weten waar ze aan toe zijn,” zegt wethouder Rik Grashoff van Tilburg (GroenLinks), namens de betrokken gemeenten.

Volgens Grashoff ligt de bevoegdheid voor het instellen van deze zones bij de gemeenten en zijn de besluiten in overleg met het Rijk en ondernemersorganisaties genomen. “Het intrekken van deze besluiten zou tot verwarring leiden, en dat wil niemand.”

Onduidelijkheid Brancheorganisaties zijn niet blij met de ontstane onzekerheid. “Tien jaar geleden zijn de voorbereidingen voor zero-emissiezones al gestart. Het kan niet dat de invoering vlak voor de ingangsdatum wordt vertraagd door een veranderde coalitie,” aldus Frits van Bruggen, voorzitter van de RAI-vereniging. Hij vindt dat de overheid zich beter kan richten op het oplossen van praktische problemen, zoals het tekort aan snellaadstations en de beperkte capaciteit bij energiebedrijven.

MKB Nederland pleit voor landelijke regelgeving, zodat ondernemers niet in de problemen komen door uiteenlopende lokale regels. Transport en Logistiek Nederland (TLN) baalt vooral van de nieuwe onzekerheid. “Veel ondernemers hebben al stappen gezet, we hopen dat het uitstel er niet komt,” aldus een woordvoerder.

Praktische gevolgen Voor sommige ondernemers heeft de aankomende maatregel al geleid tot actie. Bloemist Ron Reukers uit Zwolle investeerde in een nieuw busje, mede vanwege het aanstaande verbod op oudere dieselvoertuigen. “Deze maatregel gaf de doorslag om sneller te handelen,” vertelt hij. Helmi Faas, eigenaresse van een bloemenwinkel in Leiden, hoopt echter op uitstel. “Een elektrische auto is ontzettend duur, en na de coronacrisis heb ik daar simpelweg geen geld voor,” legt ze uit.